description

Andre Charles Boulle (1642 - 1732)

Detail Description

Een indrukwekkende en grote Japanse lakkist in transition style met vergulde koperen monturen op een Franse Régence-basis, mogelijk deels door André-Charles Boulle (1642-1732)

Kyoto, 1640-1650, de standaard deels 18e eeuw

​

De kist met gevormde cartouches op een nashiji-grond op deksel, voor- en zijkanten, met fijne versieringen in verschillende technieken: takimaki-e (hoog reliëf), tsuke-gaki (tekening met smalle laklijnen en overstrooiing met goud en zilver), usuniku-takamei-e (demi-reliëf), kimekomi (naar binnen geduwd) en accenten van kirigane (kleine geometrische metalen mozaïeken). Binnen de cartouche op het deksel een landschap met vulkanen, aan hun voeten tempels en rond hun toppen wolken. Binnen de cartouche van het front een heuvelachtig landschap met bomen, hutten en twee koeien aan een waterkant, onder wolken. De cartouches aan de zijkanten tonen herfstgrassen, chrysanthemum en campanula, en de achterkant is versierd met clematissporen. De zwartgelakte en vergulde monturen met een moeder, een Japans familiewapen, lijken sterk op de zwarte en vergulde monturen van de Mazarin-kist in het V&A-museum (inv. 412:1-1882) en de recent verworven kist in de Rijksmuseum (inv. AK-RAK-2013-3-1).

​

Kist: L. 132,7 x H. 62,8 x D. 59,3 cm

Standaard: L. 143,7 x H. 51 x D. 71,9 cm

​

Na het vijf jaar verstrijken van de handel met Japan als gevolg van het Taiwan Incident (zie nummer 44 in Uit Verre Streken, november 2021, een houtsnede van de gevangenneming van Pieter Nuyts, de Nederlandse gouverneur van Formosa/Taiwan, door Japanse zee kapiteins in 1628), in 1633 nam het bestellen van Japanse lak door zowel de VOC als de particuliere handel een grote vlucht. Pogingen van de VOC om de particuliere handel tegen te gaan, mislukten grotendeels. Particuliere handelaren waren sneller, kregen de betere stukken en vaak voor betere prijzen dan de VOC die moest vertrouwen op ambtenaren die zelf particulier handelden. Voor Nederlandse klanten buiten Japan, die de juiste connecties hadden met VOC-functionarissen in Nederland of Batavia, of zelfs rechtstreeks via kooplieden op Deshima, was het niet moeilijk om Japanse lak te kopen. Particuliere handel is door zijn aard nogal ongrijpbaar en ontbreekt meestal aan schriftelijke documenten zoals brieven, bestellingen of facturen. Veel particuliere handel handelde in dezelfde voorwerpen die de Compagnie kocht, dus deze stukken zijn niet van elkaar te onderscheiden. Of de huidige kist is besteld door de VOC of door een particuliere handelaar kan daarom niet worden beslist. Tegen het einde van de 17e eeuw besloot de Compagnie, vanwege klachten over de prijzen en de kwaliteit van de lak die de VOC bood, in 1693 helemaal te stoppen met de handel in lak. De succesvolle particuliere handel in lak ging echter door.



De basis is waarschijnlijk gemaakt in de 18e eeuw, maar de onbewerkte horizontale verguld bronzen monturen zijn 19e eeuws. Vaak werd een bureau van Boulle omgebouwd tot twee consoletafels, waarbij de rest van de steunen werden gebruikt voor een kleiner meubelstuk zoals de aanwezige standaard. De bewerkte monturen zijn door XRF geanalyseerd en lijken te dateren uit de exacte werkperiode van Charles Boulle.

Kyoto, 1640-1650, het basisdeel 18e eeuw

​

De kist met gevormde cartouches op een nashiji-grond op deksel, voor- en zijkanten, met fijne versieringen in verschillende technieken: takimaki-e (hoog reliëf), tsuke-gaki (tekening met smalle laklijnen en overstrooiing met goud en zilver), usuniku-takamei-e (demi-reliëf), kimekomi (naar binnen geduwd) en accenten van kirigane (kleine geometrische metalen mozaïeken). Binnen de cartouche op het deksel een landschap met vulkanen, aan hun voeten tempels en rond hun toppen wolken. Binnen de cartouche van het front een heuvelachtig landschap met bomen, hutten en twee koeien aan een waterkant, onder wolken. De cartouches aan de zijkanten tonen herfstgrassen, chrysanthemum en campanula, en de achterkant is versierd met clematissporen. De zwartgelakte en vergulde monturen met een moeder, een Japans familiewapen, lijken sterk op de zwarte en vergulde monturen van de Mazarin-kist in het V&A-museum (inv. 412:1-1882) en de recent verworven kist in de Rijksmuseum (inv. AK-RAK-2013-3-1).

​

Kist: L. 132,7 x H. 62,8 x D. 59,3 cm

Standaard: L. 143,7 x H. 51 x D. 71,9 cm

​

Na het vijf jaar verstrijken van de handel met Japan als gevolg van het Taiwan Incident (zie nummer 44 in Uit Verre Streken, november 2021, een houtsnede van de gevangenneming van Pieter Nuyts, de Nederlandse gouverneur van Formosa/Taiwan, door Japanse zee kapiteins in 1628), in 1633 nam het bestellen van Japanse lak door zowel de VOC als de particuliere handel een grote vlucht. Pogingen van de VOC om de particuliere handel tegen te gaan, mislukten grotendeels. Particuliere handelaren waren sneller, kregen de betere stukken en vaak voor betere prijzen dan de VOC die moest vertrouwen op ambtenaren die zelf particulier handelden. Voor Nederlandse klanten buiten Japan, die de juiste connecties hadden met VOC-functionarissen in Nederland of Batavia, of zelfs rechtstreeks via kooplieden op Deshima, was het niet moeilijk om Japanse lak te kopen. Particuliere handel is door zijn aard nogal ongrijpbaar en ontbreekt meestal aan schriftelijke documenten zoals brieven, bestellingen of facturen. Veel particuliere handel handelde in dezelfde voorwerpen die de Compagnie kocht, dus deze stukken zijn niet van elkaar te onderscheiden. Of de huidige kist is besteld door de VOC of door een particuliere handelaar kan daarom niet worden beslist. Tegen het einde van de 17e eeuw besloot de Compagnie, vanwege klachten over de prijzen en de kwaliteit van de lak die de VOC bood, in 1693 helemaal te stoppen met de handel in lak. De succesvolle particuliere handel in lak ging echter door.



De basis is waarschijnlijk gemaakt in de 18e eeuw, maar de onbewerkte horizontale verguld bronzen monturen zijn 19e eeuws. Vaak werd een bureau van Boulle omgebouwd tot twee consoletafels, waarbij de rest van de steunen werden gebruikt voor een kleiner meubelstuk zoals de aanwezige standaard. De bewerkte monturen zijn door XRF geanalyseerd en lijken te dateren uit de exacte werkperiode van Charles Boulle.